Decyzja o sięgnięciu po wsparcie specjalisty nie należy do łatwych. Może jej towarzyszyć wiele różnych pytań, które mogą wzbudzać wątpliwości - czy aby na pewno to dobry pomysł, czy rzeczywiście jest to potrzebne, czy faktycznie pomoże? Wątpliwości mogą nasilać się pod wpływem pojawiających się uczuć podczas oczekiwania na wizytę - stresu, napięcia, niewiedzy co czeka za drzwiami gabinetu.
Wszystkie uczucia pojawiające się w tej sytuacji są jak najbardziej uzasadnione i informują o tym co dzieje się w naszym wnętrzu w związku z nową sytuacją. To normalne, że w wyniku nowego doświadczenia może pojawić się stres, napięcie czy nawet lęk. Nie trzeba z nimi walczyć ponieważ są one, jak już wcześniej wspomniano, naturalne - warto jednak zaopiekować się sobą w tym czasie.
Na co warto zwrócić uwagę przed pierwszą wizytą u specjalisty zdrowia psychicznego? Oto kilka propozycji rozwiązań, które po zastosowaniu mogą zredukować napięcie przed pierwszym spotkaniem.
W sektorze zdrowia psychicznego obecnie można wyróżnić 3 głównych specjalistów: psychologa, psychoterapeutę oraz psychiatrę. Po podjęciu decyzji o zaczerpnięciu wsparcia warto zapoznać się z kompetencjami każdego z nich aby mniej więcej zorientować się czym każdy z nich się zajmuje - nie jest to wymagane, specjaliści współpracują ze sobą, jeżeli coś przekracza kompetencje jednego to zgodnie z etyką pracy powinien przekierować pacjenta do innego specjalisty. Nie trzeba więc narzucać sobie presji aby znać zakres obowiązków każdego z nich - może to być jedynie ułatwienie, forma redukcji napięcia. Warto pamiętać, że nie ma głupich pytań, a specjaliści są po to aby rozwiać wątpliwości swoich pacjentów i wspólnie szukać rozwiązań - dlatego jeżeli nie posiadamy wiedzy w danym temacie to po prostu pytajmy.
To osoba, która ukończyła pięcioletnie studia na kierunku psychologia (w systemie jednolitym lub studia I oraz II stopnia) i uzyskała tytuł magistra psychologii. Ma kompetencje do przeprowadzania testów psychologicznych, dokonywania diagnozy psychologicznej, wystawiania opinii psychologicznych. Może udzielać wsparcia psychologicznego, przeprowadzać konsultacje oraz psychoedukację. Psycholog/Psycholożka może (ale nie musi) być psychoterapeutą/psychoterapeutką. Praca takiej osoby to zazwyczaj doraźne wsparcie skupiające się na radzeniu sobie z trudnościami, które mogą pojawiać się w codziennym funkcjonowaniu jednostki.
To osoba, która ukończyła studia medyczne lub humanistyczne magisterskie oraz czteroletnią szkołę psychoterapii w wybranym przez siebie nurcie. Taka osoba w trakcie szkolenia psychoterapeutycznego zazwyczaj przeszła psychoterapię własną, jest pod stałą superwizją. Psychoterapeuta/psychoterapeutka może, ale nie musi być psychologiem/psycholożką. Celem pracy osoby wykonującej ten zawód jest prowadzenie terapii ukierunkowanej na poprawę funkcjonowania jednostki. Praca psychoterapeutów oraz psychoterapeutek to leczenie osób cierpiących na różne zaburzenia natury psychicznej. Psychoterapia jest często dodatkową formą wsparcia przy farmakoterapii.
Osoby wykonujące ten zawód ukończyły sześcioletnie studia medyczne oraz specjalizację z psychiatrii. Mają uprawnienia do wystawiania recept, zwolnień lekarskich, stawiania diagnoz czy wystawiania skierowań do szpitali. Badają, diagnozują oraz leczą choroby psychiczne. Skupiają się także na farmakologicznym wsparciu pacjentów. Wizyta “na NFZ” u tego specjalisty nie wymaga skierowania - inaczej w przypadku wsparcia psychologa bądź psychoterapeuty - tutaj wymaganie jest już skierowanie od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. W przypadku wizyt prywatnych takie skierowania nie są wymagane.
Specjalista - najważniejsza osoba zaraz po pacjencie :). W zależności od sposobu umawiania wizyty (np. telefonicznie, mailowo bądź przez portale zrzeszające specjalistów) czasami istnieje możliwość bezpośredniego dostępu do profilu danego specjalisty. Warto poświęcić chwilę na przejrzenie i zapoznanie z jego/jej osobą, tematyką którą się zajmuje, tematach w których się specjalizuje oraz, co bardzo ważne - wykształceniem! Warto podkreślić, że w Polsce owszem istnieje ustawa o zawodzie psychologa jednak jest ona określana jako “martwe prawo”. Nie istnieje bowiem żaden rejestr, w którym istniałaby możliwość sprawdzenia czy dana osoba ma prawo do wykonywania tego zawodu. Dlatego warto zadawać pytania dot. ukończonej uczelni bądź nawet możliwości udostępnienia dyplomu ukończenia studiów - pacjent ma do tego pełne prawo, przecież chodzi tutaj o jego dobro, zdrowie a nawet życie. Praca specjalisty z pacjentem opiera się w dużej mierze na relacji, którą obydwie te osoby zaczynają budować. Istotne więc aby osoba, którą wybiera się na pewnego rodzaju przewodnika przez zdrowie psychiczne była osoba, której wartości nam odpowiadają, która specjalizuje się w trudnościach które nam doskwierają - stąd zwrócenie uwagi na zapoznanie z profilem danego specjalisty. Jest to jednak jedynie ułatwienie, nie wymaganie które należy obowiązkowo spełnić bo tak jak już wcześniej wspomniano - jeżeli dana trudność pacjenta przekraczać będzie kompetencje specjalisty to zgodnie z etyką zawodu ma on obowiązek przekierować pacjenta do kogoś kto może być w stanie zaopiekować się trudnością w odpowiedni sposób.
Dla same_ siebie, pojawiających się emocji, odczuć płynących z ciała, myśli w głowie. Wizyta u specjalisty może być stresująca, ekscytująca, może powodować napięcie i wywoływać różne uczucia - niezależnie od tego czy doznania z nią związane są przyjemne czy nieprzyjemne warto spojrzeć na nie z życzliwością i ciekawością. Bowiem doznania te mogą być wartościowymi informacjami - zarówno dla pacjenta/klienta jak i specjalisty, z którym można się nimi podzielić, a on w odpowiedni sposób pomoże je zaopiekować i zrozumieć.
