Stres jest naturalną reakcją organizmu na czynniki stresogenne, zarówno te zewnętrzne, jak i wewnętrzne. Może działać motywująco lub prowadzić do problemów ze zdrowiem, gdy przekracza zdolności adaptacyjne danej jednostki. Każdy człowiek w nieco inny sposób doświadcza stresu oraz inaczej będzie go odreagowywał.
Do stresorów zewnętrznych zaliczymy okoliczności pochodzące spoza naszego organizmu, takie jak zmiany życiowe, kłopoty finansowe, konflikty i trudności w relacjach międzyludzkich, problemy w pracy czy szkole. Natomiast stresorami wewnętrznymi będą utarte i niewspierające schematy myślenia, przekonania, perfekcjonizm, niskie poczucie własnej wartości bądź przewlekłe zmartwienia.
Ucząc się rozpoznawać sygnały wysyłane przez organizm, jesteśmy w stanie szybciej zareagować i zmniejszyć jego negatywne skutki, niejednokrotnie chroniąc przy tym nasze zdrowie psychiczne oraz fizyczne.
Do takich sygnałów i objawów mogą należeć między innymi:
Ważne, aby nauczyć się rozpoznawać sygnały, które organizm wysyła w momencie, w którym aktywuje się układ współczulny i poziom wydzielania się kortyzolu (tzw. hormonu stresu) oraz adrenaliny się podnosi. Jest to istotne, by zapobiegać negatywnym konsekwencjom, które mogą dotknąć między innymi układ sercowo-naczyniowy, układ trawienny, układ odpornościowy bądź nerwowy.
1. Dieta wspomagająca regulację poziomu kortyzolu. Unikanie nadmiaru kofeiny w postaci kawy, herbaty i napojów energetycznych. Regularność w spożywaniu posiłków i unikanie przetworzonej żywności i cukru. Spożywanie zdrowych tłuszczy, witaminy B5, tryptofanu, fenyloalaniny (np. Awokado, migdały, orzechy, nasiona, oleje roślinne, owies, brązowy ryz, jarmuż, brokuły). Powyższe zalecenia są pomocne w ustabilizowaniu poziomu cukru we krwi, wspieraniu zdrowia hormonalnego i zmniejszeniu nagłych skoków kortyzolu;
2. Wysypianie się. Regularny, zdrowy sen jest kluczowy dla funkcjonowania mózgu i ogólnego samopoczucia;
3. Praca nad schematem myślenia i przekonaniami. Kluczowe przekonania wpływają na nasze myśli. Te z kolei oddziaływują na nasze emocje, a następnie na reakcje emocjonalne i zachowania. Zrozumienie swoich przekonań i schematów myślenia, a następnie praca z niewspierającymi przekonaniami mogą być pomocne w obniżeniu poziomu odczuwalnego stresu;
4. Wybrana przez Ciebie aktywność fizyczna, która sprawia Ci przyjemność może pomóc w redukcji stresu poprzez uwalnianie endorfin, substancji chemicznych w mózgu odpowiedzialnych za poprawę nastroju;
5. Zrozumienie źródła stresu i emocji. Rozumiejąc, co wywołuje nasz stres, możemy podejmować bardziej skuteczne działania w celu zarządzania nim oraz radzeniu sobie z reakcjami emocjonalnymi;
6. Spisywanie swoich myśli. Może być pomocne w zrozumieniu siebie, zyskaniu szerszej perspektywy, radzeniu sobie ze stresem, rozwiązywaniu problemów i rozwijaniu kreatywności;
7. Techniki relaksacyjne, joga lub progresywna relaksacja mięśniowa lek. Jacobsona;
8. Wsparcie społeczne w postaci bliskich lub terapeuty i otwarta rozmowa o problemach;
9. Dbanie o swoje potrzeby, nauka asertywności i wyznaczanie granic;
10. Tworzenie realistycznych planów i “to do” list. Pomaga to w organizacji życia, zwiększaniu produktywności, redukcji stresu i śledzeniu postępów w realizacji celów. Daje również poczucie kontroli nad naszymi obowiązkami i działaniami;
11. Twórczość np. malowanie/gotowanie/taniec/śpiew. Jets pomocna w bezpiecznym wyrażeniu emocji oraz byciu tu i teraz;
12. Skorzystanie z pomocy specjalisty (psychoterapeuta, psycholog, psychiatra).
Możliwe, że jeszcze nie wiesz co Ci pomaga. Warto wówczas próbować i szukać różnych rozwiązań. Natomiast jeżeli czujesz, że potrzebujesz pomocy, zachęcamy do skorzystania ze wsparcia specjalisty.
Jeste, D., Vignoli, E., Paoletti, G., & Castelnuovo, G. (2017). The Effectiveness of Relaxation Training in Reducing Treatment-Related Symptoms and Improving Emotional Adjustments in Acute Non-Surgical Cancer Treatment: A Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Acta Oncologica, 56(5), 628–639.
Thoits, P. A. (2011). Mechanisms Linking Social Ties and Support to Physical and Mental Health. Journal of Health and Social Behavior, 52(2), 145–161.
Hofmann, S. G., Asnaani, A., Vonk, I. J. J., Sawyer, A. T., & Fang, A. (2012). The Efficacy of Cognitive Behavioral Therapy: A Review of Meta-analyses. Cognitive Therapy and Research, 36(5), 427–440.
- Walker, M. P. (2017). Why We Sleep: Unlocking the Power of Sleep and Dreams. Simon & Schuster.
